Reinhold Joachim Henryk, pierwotne imiona Chaim Chiel (1883–1942), romanista, pedagog. Ur. 3 VIII w Lublinie w rodzinie żydowskiej – jak sam zapisał – «wyznania ewangelicko-anglikańskiego», był synem Kalmana, kupca.
R. ukończył gimnazjum w r. 1901. W l. 1901–4 studiował w UJ filologię romańską u Maksymiliana Kawczyńskiego, którego ideom i metodom pozostał wierny w całej swej działalności naukowej. Odbył następnie, jako stypendysta UJ, w l. 1904–6 studia w Paryżu na Sorbonie (u J. Bédiera, także u A. Thomasa, M. Roquesa, L. Sudre’a) a ponadto uczęszczał na wykłady w Collège de France. Dn. 28 V 1906 uzyskał tytuł doktora Uniwersytetu Paryskiego na podstawie dysertacji Floire et Blancheflor, étude de littérature comparée (Paris 1906). Nostryfikował doktorat w r. 1909 w UJ, uzupełniając go rygorozum z filozofii ścisłej. Po powrocie z Paryża przez wiele lat pracował w szkolnictwie średnim. Był najpierw (1906/7) zastępcą nauczyciela w III Gimnazjum w Krakowie, a następnie (1907/8–1908/9) w Wyższej Szkole Realnej w Stanisławowie. Dn. 25 XI 1907 złożył egzamin nauczycielski. Od r. 1909/10 był zatrudniony jako nauczyciel rzeczywisty, a później profesor w II Wyższej Szkole Realnej w Krakowie i z zakładem tym (późniejszym IX Gimnazjum im. J. M. Hoene-Wrońskiego) był związany do r. 1923, kiedy przeszedł na emeryturę. W r. 1914/15 kierował kursami gimnazjalnymi w Wiedniu, a w l. 1920–3 przebywał w Gdańsku, gdzie z polecenia Min. Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego prowadził akcję oświatową, organizował polskie gimnazjum, a równocześnie w r. 1922/3 pełnił funkcję archiwariusza i tłumacza w Generalnym Komisariacie RP. W r. 1923/4 był kierownikiem gimnazjów humanistycznych w Lublinie.
Z końcem r. 1925 powierzono R-owi ad personam katedrę filologii romańskiej na Wydziale Humanistycznym Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie. Regularne wykłady prowadził tam w r. 1926/7, po czym odszedł z tej uczelni. Natomiast niepowodzeniem zakończyły się trzykrotnie (w l. 1909, 1912 i 1932) podejmowane przez R-a próby przeprowadzenia na UJ habilitacji: w dwu pierwszych przeważyło negatywne stanowisko Stanisława Strońskiego, w trzeciej – zastrzeżenia Władysława Folkierskiego. Odtąd R. odsunął się od życia publicznego, żyjąc jako emeryt w Warszawie.
R. należał do drugiego pokolenia romanistów polskich (pierwsze stanowili Kawczyński z UJ i Edward Porębowicz z Uniw. Lwow.) i jego naukowa kariera odzwierciedlała w dużej mierze ścieranie się poglądów, jakie reprezentowali wyżej wymienieni mistrzowie oraz ich uczniowie. R. podjął i rozwinął stanowisko i metodologię Kawczyńskiego, przeciwstawiając się Porębowiczowi i jego folklorystycznemu ujmowaniu i objaśnianiu zjawisk literackich. Podstawową dziedziną działalności naukowej R-a były mediewistyka i filologia romańska. Jako uczeń J. Bédiera, którego nowe metody R. przybliżył polskiemu środowisku naukowemu m. in. w studiach: Epopeje pierwotne („Bibl. Warsz.” 1910), Chanson de Roland. Geneza starofrancuskiej epopei („X Sprawozdanie Dyrekcji c. k. II Wyższej Szkoły Realnej w Krakowie za r. 1914”, Kr. 1914 i odb.) – podejmował badania nad tekstami średniowiecznymi. W tym zakresie R. poświęcił parę studiów i monografii starofrancuskiemu rękopisowi poematu „Floire et Blancheflor”. Były to m. in.: Quelques remarques sur les sources de Floire et Blancheflor („Revue de Philologie Française et de Littérature” 1905), gdzie przeciwstawiał się poglądowi o orientalnym pochodzeniu poematu (polemizując następnie z G. Huetem, „Romania” 1906); następnie wymieniona wyżej rozprawa doktorska, w której oprócz omówienia krytycznego sprawy pochodzenia poematu przeprowadził szczegółową analizę porównawczą rękopisu ze zmodyfikowanymi wersjami germańskimi, wprowadzając do dotychczasowej wersji wiele istotnych poprawek; dalej – dwie obszerne prace wydane przez AU: Ze studiów nad starofrancuskimi rękopisami Floire et Blancheflor („Rozpr. PAU. Wydz. Filol.” T. 54) i Ze studiów nad starofrancuskimi rękopisami: cz. II: Nowoodkryty rękopis palatyński (lat. 1971) poematu „Floire et Blancheflor” (tamże T. 62), gdzie R. wykazał też, że tzw. wersja arystokratyczna poematu jest oryginalna oraz że jest ona normandzka, a nie pikardzka. Do problemów filologiczno-językowych tego poematu nawiązał jeszcze R. w studium Floire et Blancheflor probleme (Heidelberg 1929).
Podobne badania przeprowadził też R. nad starofrancuską epopeją „Berte aus grans pies”, ogłaszając ich rezultaty przede wszystkim w rozprawie Ze studiów porównawczych nad średniowieczną epiką. Berte aus grans pies w literaturach germańskich i romańskich a Berta w mitologii („Rozpr. PAU. Wydz. Filol.” T. 46); część rozprawy zawierająca analizę i klasyfikację wersji francuskiej, włoskiej, niemieckiej i holenderskiej została opublikowana w r. 1911 w „Zeitschrift für romanische Philologie” pt. Über die verschiedenen Fassungen der Bertasage. W oparciu o wyniki porównawczych i filologiczno-językoznawczych badań tekstów R. wypowiedział się przeciw tworzeniu wersji hipotetycznych epopei oraz przeciw teoriom folklorystycznym; wywołało to ostrą polemikę: na krytykę E. Porębowicza („Lud” 1909) i S. Strońskiego („Pam. Liter.” 1910), R. ogłosił w „Pamiętniku Literackim” (1910) Profesorowi St. Strońskiemu w odpowiedzi słów kilka, a potem memoriał Prof. S. Stroński jako recenzent i referent (Kr. 1912).
Badaniami filologiczno-lingwistycznymi objął też R. rękopis wenecki Cod. Gall. XIII. Wydał po raz pierwszy jego tekst wraz z interpretacją i komentarzem, badając w szczególności charakter jego języka i wykazując, że komponenta włoska tego sztucznego języka najbliższa jest dialektowi werońskiemu, należącemu do grupy weneckiej. Do najważniejszych należą tu prace: Bovo d’Antone, franko-włoski poemat z XIII wieku (Kr. 1912), wydana też po niemiecku jako Die franko-italienische Version des Bovo d’Antone. (Nach dem Codex Marcianus XIII), („Zeitschr. für romanische Philologie” 1911–12), Dialekt franko-włoskich poematów rękopisu weneckiego (Cod. Gall. XIII). Studium lingwistyczne („Rozpr. PAU. Wydz. Filol.” T. 51); jako dodatek do tej dysertacji dołączył R. fragment franko-włoskiego rękopisu „Enfances Charlemagne (Karleto)” opuszczony w edycji V. Chichmarefa (opublikowany też w wersji niemieckiej w „Zeitschr. für romanische Philologie” 1913). Zapowiadał jeszcze wydanie krytyczne „Uçer li Dainesto (Enfances Ogier)” czego jednak nie zrealizował. Zagadnieniom mediewistycznym poświęcił też R. liczne recenzje, sprawozdania i artykuły, m. in. Podanie o Mainecie w romańskich i germańskich literaraturach („Spraw. z Czynności i Posiedzeń PAU” 1911), Klasyczne i feudalne pierwiastki w teorii „miłości dwornej” prowansalskich poetów („Spraw. z Czynności i Posiedzeń PAU” 1916), La Chanson de Roland (Stanisławów 1919).
Prace mediewistyczne R-a przyniosły mu uznanie największej miary specjalistów zagranicznych (J. Bédier, W. Meyer-Lübke, Ph. A. Becker, W. Golther, G. Gröber). R. był również autorem licznych artykułów popularyzatorskich drukowanych przed pierwszą wojną światową w „Bibliotece Warszawskiej” i „Przeglądzie Polskim”, a po odzyskaniu przez Polskę niepodległości głównie w „Przeglądzie Humanistycznym”. W pierwszym z tych czasopism pisał regularnie w l. 1904–11 o Ruchu umysłowo-literackim we Francji. Był też autorem wielu recenzji omawiających francuskie nowości literackie oraz rozprawy naukowe, a także prace autorów polskich poświęcone literaturze i kulturze francuskiej (mniej włoskiej) oraz podręczniki szkolne do nauki języka francuskiego. W r. 1926 ogłosił studium Kultura i literatura Celtów (Kr.). Nie stronił wreszcie R. od tematyki polskiej, ogłaszając np. broszurę Das Krakauer Lajkonik Fest. Folklorische Studie (Kr. 1916), szkic popularyzatorski „Głos wolny” Stanisława Leszczyńskiego jako dzieło polityczne („Spraw. Dyrekcji c. k. Wyższej Szkoły Realnej w Stanisławowie za r. szk. 1907/8” Stanisławów 1908). Od r. 1913 R. był członkiem Komisji Filologicznej AU, która też wydała drukiem jego najważniejsze rozprawy naukowe. Zmarł w r. 1942.
O stosunkach rodzinnych R-a brak wiadomości.
Kopia H., Spis nauczycieli szkół średnich w Galicji .., Kr. 1909; – Czerny Z., Filologia romańska w Uniwersytecie Jagiellońskim, w: Wydział Filologiczny Uniwersytetu jagiellońskiego. Historia Katedr, Kr. 1964 s. 319–20; Goldmann J., La philologie romane en Pologne, „Archivum Neophilologicum” Kr. 1937 II; Wędkiewicz S., La philologie occidentale en Pologne, w: Pologne III, 1919–1939, Vie intellectuelle et artistique, Neuchâtel s. d., zwłaszcza s. 357; – Sprawozdanie (VI) Dyrekcji c. k. II Wyższej Szkoły Realnej w Krakowie za r. 1910 (i n.), Kr. 1910 (i n.); – Arch. PAN: Programy, plany wykładów i zajęć, Sprawozdania Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie; Arch. PAN w Kr.: Komisja Filologiczna AU; Arch. UJ.: WF II 334 oraz teczka z dokumentami R-a (dot. starań o habilitację); – Pieczara S., J. Reinhold (1883–1943) – docteur (Letres) de l’Université de Paris 1906 (mszp. powielony 1970).
Stanisław Widłak